​Hodowla zająca szaraka

 

  Zając szarak zamieszkuje obecnie całą Europę, z wyjątkiem Norwegii oraz północnych części Szwecji, Finlandii i Rosji. W Polsce występuje wszędzie, choć w bardzo zróżnicowanym zagęszczeniu. Brak go jedynie w najwyższych, skalistych partiach Tatr.

 

 

  Zając to roślinożerca. Żywi się trawą, koniczyną, burakami, marchwią, ziemniakami, kapustą, rzepakiem, seradelą i oziminami zbóż. Jabłka i buraki stanowią największy jego przysmak. W zimie obgryza głąby kapusty i korę z drzew owocowych, pączki drzew i krzewów. Zające przebywające w lesie żywią się roślinnością leśną, między innymi ziołami, pączkami drzew liściastych, miękką, soczystą korą, żołędziami, itp. Żerują wieczorem i wczesnym rankiem, a czasami również w nocy; w dzień raczej wypoczywają w kotlinach. Tak też jest w hodowli i najlepiej karmić zające w godzinach popołudniowych lub wieczornych.

U zająca tak jak u wszystkich innych zajęczaków występuje zjawisko koprofagii. Dzięki temu zające w pełni wykorzystują pożywienie, które trawią dwukrotnie. Po pierwszym trawieniu wydalają małe, okrągłe i miękkie kulki kału pokryte śluzem. Kał wytworzony w ciągu dnia składa się z częściowo strawionego pokarmu, wzbogaconego w azot białkowy i witaminy z grupy B w czasie wstępnego trawienia. Zając po wydaleniu kału, zjada jego część i w ten sposób przyswaja witaminy z grupy B niezbędne mu do życia. Następnie, już po drugim trawieniu, wydala okrągłe, suche kulki kału.

 

 

Zając przez 10 miesięcy w roku wykazuje fizjologiczną zdolność do rozmnażania się. Przerwa następuje w październiku i listopadzie. W zależności od tego, jaka jest zima w danym roku, ruja (parkoty) zaczyna się w styczniu lub lutym i trwa do sierpnia-września. Pierwsze wykoty mają miejsce na przedwiośniu (marzec), a nawet, gdy zima była łagodna, pod koniec stycznia. Czas trwania ciąży u zająca wynosi 41-43 dni. Najczęściej nocą z dnia 41 na 42 samica wydaje na świat 2-4 młode (pierwsze wiosenne mioty to zwykle 1 młody).W hodowli zdarza się, że w miocie jest nawet 5-6 młodych. Samica z reguły rzuca w roku 3 lub 4 mioty. Najbardziej płodne samice miewają 5 a nawet 6 miotów. Młode rodzą się owłosione, widzą i potrafią się przemieszczać. Śmiertelność w śród młodych w hodowli jest niższa niż w naturze i wynosi ok. 30-40% wszystkich narodzonych młodych. Okres laktacji u zająca trwa do 30 dni. Po tym okresie samica przestaje opiekować się młodymi, które od tego momentu stają się samodzielne. Samica pod koniec ciąży może być ponownie zapłodniona, na 4 dni przed urodzeniem pierwszego miotu. Pomiędzy 37 a 41 dniem po pierwszym kryciu nosi 2 płody, ułożone w dwóch rogach macicy. W jednym z nich młode są gotowe do przyjścia na świat, w drugim następne młode zaczynają się dopiero rozwijać i urodzą się około 5 tygodni później. Zjawisko to nosi nazwę superfetacji. Dzięki nadpłodnieniu (superfetacji) interwał pomiędzy wykotami może być skrócony do 36-38 dni a nawet wg. hodowców ze Czech i Słowacji - do ok. 20 dni. Jeśli samica nie zostanie zapłodniona przed wykotem, kolejna ruja pojawia się u niej w czasie laktacji - ok. 12-15 dni po urodzeniu pierwszych młodych. Jeśli zaś tu nie dojdzie do zapłodnienia, kolejna ruja występuje po ukończeniu laktacji. W hodowli klatkowej do zjawiska superfetacji dochodzi u ok. 70-80% samic dzięki nieustannej czujności samca, który stale przebywa z samicą. Minimalny okres niezbędny do osiągnięcia dojrzałości i przystąpienia do rozrodu wynosi u samic 7 miesięcy, u samców zaś 5-6 miesięcy. Długość życia zająca określona jest na 12- 13 lat, w naturze jednak nie dożywa z reguły 5 roku życia.

           

 

Zając prowadzi głównie nocny tryb życia. Jest on wytrwałym i szybkim biegaczem; potrafi rozwinąć szybkość do 80 km/h. Doskonale skacze w dal i wzwyż. Potrafi też dobrze pływać, choć na ogół nie wchodzi do wody bez rzeczywistej potrzeby. Obszary aktywnie zajmowane przez poszczególne zające są stosunkowo niewielkie i obejmują powierzchnię rzędu kilkunastu hektarów.